NAMAZIN VACİBLERİ
1-) Namaza “Allah-u Ekber” sözü ile başlamak.2-) Farz namazların ilk iki rekatında, nafile namazların her rekatında Fatiha suresini okumak.
3-) Farz namazlarının ilk iki rekatında, vitir ve nafile namazların her rekatında Fatihadan sonra sure veya üç ayet okumak.
4-) Fatihayı zammı sureden önce okumak.
5-) Secdede alın ile beraber burnu da yere koymak.
6-) Üç ve dört rekatlı namazların ikinci rekatında oturmak.
7-) Namazlardaki birinci oturuş ile son oturuşlarda “Ettehiyyatü”yü okumak.
Cemaatle kılındığı zaman sabah, cuma, bayram, teravih ve vitir namazları nın her rekatında, akşam ve yatsı namazlarının ilk iki rekatında imamın “Fatiha” ve zammı sureyi açıktan, öğle ve ikindi namazlarında ise, gizlice okumak.
9-) İmama uyan cemaatin fatiha ve zammı sureyi okumayıp susmak.
10-) Vitir namazında kunut tekbiri almalı ve kunut dualarını okumak.
11-) Bayram namazlarında ilave tekbirleri almak.
12-) Tadili erkan, yani ayakta iken dosdoğru, rükuda dümdüz olmalı (Kadınlar biraz meyilli dururlar), Rükudan kalkınca iyice doğrulmalı, iki secde arasında tam oturmak.
13-) Namazın sonunda sağa ve sola selam vermek.
14-) Namazda yanılma olursa sehiv secdesi yapmak.
NAMAZIN SÜNNETLERİ
1-) Beş vakit namaz ile Cuma Namazı için ezan ve kamet getirmeli.2-) İftitah tekbirini alırken elleri yukarıya kaldırmalı.
3-) Sübhaneke ve Euzu-Besmele’yi sessizce okumalı.
4-) Sağ eli, sol el üzerine koymak.
5-) Fatiha’dan sonra gizlice “Amin” demeli.
6-) Rüku ve secdeye eğilip kalkarken alınan tekbirler.
7-) Rüku ve secde tesbihleri. (Ruku’da üç defa “Sübhane Rabbiye’l Azim” ve her iki secdede üçer defa “Sübhane Rabbiye’l Ala” demek.)
Rüku’dan doğrulunca “Semiallahu Limen Hamideh” ve hemen arkasından “Rabbena Ve Lekel Hamd” demek.
9-) Kıyamda bir özür bulunmadığı takdirde iki ayağın arasını dört parmak kadar açık bulundurmak.
10-) Rüku’da parmaklar açık olarak dizleri tutmak, dizleri, dirsekleri dik ve sırtı baş ile dümdüz halde bulundurmak.
11-) Secdeye varırken önce dizleri, sonra elleri, sonra yüzü yere koymak. Secdeden kalkarken önce yüzü, sonra elleri, sonra dizleri kaldırmak.
12-) Tahiyyatı sessizce okumak.
13-) Selama sağdan başlamak.
14-) Sütre edinmek. (Önü açık yerde namaz kılarken önüne sütre koymak)
NAMAZIN ADABLARI
Sünnetlerin dışında, namazın edeplerine de riayet etmek gerekir. Zira adabını yerine getirmemek namazı bozmasa da, sevap ve faziletini azaltır.
Namazın belli başlı edepleri şunlardır:
1-) Namazda, bedenen ve ruhen huzur, sükunet ve huşu içinde bulunmak.
Şuurlu bir Müslüman, namazın ne büyük bir ibadet olduğunu bilir, namaz sayesinde Allah-u Teala’nın manevi huzurunda olduğunu anlar, O’nun her an kendisini görüp bildiğini düşünerek mütevazi bir vaziyet alır. Kalbini mümkün mertebe batıl ve kötü düşüncelerden, masivadan, dünyevi alakalardan korumaya çalışır. Bunun içindir ki “Namazın kemali, ancak kalp huzuruyladır” buyurulmuştur.
Namazda böyle huşu ve huzur içinde bulunan bir müminin, ebedi saadete ve kurtuluşa ereceği, Kur’an-ı Kerim’de şu şekilde müjdelenmiştir: “Müminler felah bulmuştur, ki onlar, namazlarında huşu (huzur) içinde bulunurlar.” (Müminun 1,2)
2-) Üste giyilmiş elbiseyi önü açık bulundurmamak, varsa düğmelerini iliklemek. Normal olarak insanlar arasına çıkılamayacak elbiselerle namaza durmamalıdır. Namazda giyilen elbiselerin kirli olmamasına dikkat edilmelidir.
3-) Namaz kılarken kıyamda, secde yerine, rüku’da ayakların üzerine, secdede burnun ucuna, oturuşlarda kucağa ve selamda da sağ ve sol omuz başlarına bakılmalıdır.
4-) Namazda iken öksürük ve geğirme gibi davranışları mümkün mertebe gidermeye çalışmalıdır.
5-) Namazda esnerken ağzını tutmak da edeptendir. Bir hadisi şerifte: “Cenab-ı Hak aksırmayı sever, esnemeyi ise kerih görür. Esneyen kimse elinden geldiğince ona mani olmaya çalışsın, hah hah diye ses çıkarma sın.” Diğer bir rivayette de; “Elini ağzına koysun” buyurulmuştur.
6-) Rüku ve secdede okunan tesbihleri, tek başına namaz kılan kimsenin üçten fazla söylemesi.
7-) Kamet getirilirken “Hayye Alel-Salah” denilince, imam ile birlikte ayağa kalkmak.
İmamın, “Kad Kametis-Salah” denirken namaza başlaması. İmam bu hareketiyle müezzini tasdik etmiş olur. Bununla beraber kamet bittikten sonra namaza durmakta da, bir beis yoktur.
9-) Bir namazdan sonra diğer namazı beklemek, kollamak.
10-) Namazdan sonra tesbihlere, cemaatle yapılan duaya devam etmek, bunları terk etmemek.
11-) Her namazdan sonra Kur’an-ı Kerim okumak.
12-) Evde, işyerinde namazı kolayca eda edecek tedbirleri önceden almak.
Namazı Bozan Şeyler
1-) Namazda konuşmak.
2-) Bir şey yemek veya içmek.
3-) Kendi işiteceği kadar gülmek (yanındakilerin işiteceği kadar gülerse abdesti de bozulur.)
4-) Birine selam vermek veya verilen selamı almak.
5-) Göğsünü kıbleden çevirmek.
6-) Dünyaya ait bir şeyden veya bir ağrıdan dolayı ağlamak “ah” demek. (Allah korkusundan dolayı ağlamak namazı bozmaz.)
7-) Öksürüğü yok iken öksürmeye çalışmak. (Elde olmayarak normal gelen öksürük namazı bozmaz.)
8-)Namazda bir iş yapmaya çalışmak.
9-) Bir şeye üflemek.
10-) Kur’an-ı, manası bozulacak şekilde yanlış okumak.
11-) Namazda abdesti bozulmak.
12-) Teyemmüm eden kimsenin namazda suyu görmesi, mesh müddetinin namazda bitmesi
13-) Sabah namazını kılarken güneşin doğması.
14-) Cemaatle namazda kadınlarla erkeklerin arada bir perde olmadan yan yana bir safta kılması.
15-) Namazda örtünmesi gereken yerlerin açılması ve bu açılmanın bir rükün yapacak kadar süre devam etmesi.
16-) Bayılmak, çıldırmak…
NAMAZIN MEKRUHLARI
Namazın vaciblerinden herhangi birini bilerek yapmamak, tahrimen (harama yakın) bir mekruhtur. Sünnet veyahut adabından birini yapmamak mekruh ise de, harama yakın değildir. Bu genel kaideden sonra, namazın belli başlı mekruhlarını görelim:1-) Namazda bedeni ve elbisesiyle oynamak. Serinlemek maksadıyla eliyle yelpazelenmek.
2-) Abdesti sıkışık bir vaziyette veya iştah çekici bir yemek sofraya konmuş iken namaza durmak. Bunlar da, namazda kalp ve zihni meşgul ederek huzura engel olduklarından mekruh sayılmışlardır.
3-) Namazda parmak çıtlatmak veya parmakları birbirine geçirmek.
4-) Namazda iken esnemek, gerinmek, eli böğrüne koymak.
5-) Göğsünü kıbleden çevirmeden boynunu döndürüp bir yere bakmak. Göğsü kıbleden döndürmek ise namazı bozar.
6-) Kollarını yere sermek. Kadınların sermesi mekruh değildir.
7-) İşaretle selam almak.
8-) Secdeye varırken elbisesini önden veya arkadan eliyle tutup kaldırmak.
9-) Ceket ve paltosunu giymeyip omzuna veya başına alarak namaz kılmak. Bu, kibir ve namaza önem vermemek gibi duygularla olursa, mekruhtur. Bir özürden dolayı olursa mekruh sayılmaz.
10-) Kılıksız bir halde, kirli iş elbisesi içinde veya başkasının yanına çıkamayacağı bir kıyafetle namaza durmak. Hz. Ömer (r.a) kirden sakınılmayan hizmet elbisesi ile namaz kılmakta olan bir kimseyi görünce ona hitaben;
- “Seni bazı kimselere göndersem bu elbise ile gider misin?” diye sormuş, o da;
- “Hayır” deyince;
- “Cenab-ı Hak, kendisi için süslenilmeye en layık olandır” buyurmuştur.
11-) Kıraatı tam bitirmeden rükuya eğilmek.
12-) İkinci rekatta, ilk rekatta okuduğu sure ve ayetin öncesindeki sure ve ayeti okumak.
13-) Birinci ve ikinci rekatta okuduğu iki sure arasını, sadece bir sure ile ayırmak. Mesela birinci rekatta Fil suresini, ikinci rekatta de Maun suresini okumak gibi. Arada Kureyş suresi atlanmıştır. Kerahetten kurtulmak için, arada en az iki sure bırakmalıdır.
14-) Her namazın ikinci rekatı birinciden, dördüncü rekatı da üçüncüden uzun olmamalıdır.
15-) İki rekatta da aynı sureyi tekrar etmek. Eğer ezberinde başka sure yoksa mekruh olmaz.
16-) Bilerek aynı surede bir veya birkaç ayet atlamak.
17-) Namazda gözlerini yummak veya göğe dikmek. Namazda secde yerine bakmak edeptendir. Gözleri yummak, bu edebi terk etmektir. Ancak huşu giderici ve dikkati dağıtıcı bir şey’i görmemek için göz yumulması bakmaktan evladır.
18-) Vücudundan kıl koparmak gibi namaza uygun düşmeyen bir işte bulunmak.
19-) Namazda kaşınmak, terini silmek. Kaşınmadığı ve terini silmediği takdirde aşırı rahatsızlıktan zihni meşgul olacaksa, caiz olur. Bir rekatta üç kere üst üste kaşınmak ise “amel-i kesir” sayılacağı için, namazı bozar.
20-) Canlı bir şeyin resmi üzerine secde etmek.
21-) Üzerinde canlı resimleri bulunan elbise giymek, başının üstünde, arkasında, önünde, yan taraflarında veya karşısında canlı resimler olmak.
Eğer resim, ayakta duran için çok dikkat etmedikçe fark edilmeyecek derecede küçük olursa, yahut büyük olmakla beraber yaşamayacak şekilde başı kesik veya azası noksan olursa caiz olur. Fakat yine de bunları kıble tarafına asmamaya dikkat etmelidir.
22-) Bir özür yokken, secdede yalnız alnı yere koyup burnu koymamak.
23-) İşlek yol üzerinde, mezar üstünde, hamamda, gübrelikte, pisliğe yakın bir yerde namaz kılmak.
24-) Camide ön safta açık yer varken ilerlemeyip arkada namaza durmak.
25-) Kor halindeki ateşe karşı namaz kılmak. Mum, kandil, lamba karşısında namaz kılmakta bir kerahet yoktur.
26-) Tembellik eseri yanında takke taşımayı bir külfet sayarak veya başını örtmeyi ehemmiyetsiz görerek başı açık namaz kılmak. Halbuki namazda başın örtülü olması sünnettir.
Namazda takkenin üzerine sarık sarmak sünnettir. Allah Resulü (s.a.v); “Sarıklı kılınan namaz, sarıksız kılınan namazdan 70 defa daha hayırlıdır” buyurmuştur.
27-) Ayetleri, rüku ve secdelerde okunan tesbihleri el ile saymak.
28-) Uyuyan insanlara ve insanın yüzüne karşı da namaz kılma mekruhtur. Arkası dönük kimseye karşı namaz kılmakta hiçbir mahzur yoktur.
29-) Önünden insan geçeceği tahmin edilen yerde, namaz kılarken önüne sütre koymamak da mekruhtur.
30-) Farz namazlarda özürsüz bir şeye dayanmak ve sağa-sola sallanmak da mekruhtur.
31-) Secdeye giderken özürsüz olarak ellerini dizlerinden önce yere koymak, kalkarken de dizleri ellerden önce kaldırmak veya ellerine abanarak kalkmak.
32-) Rüku’da iken başı sırt ile beraber olarak düz tutmayıp yukarı dikmek ve aşağı eğmek.
33-) Rüku ve secde tesbihlerini üç defadan az yapmak.
34-) Zaruret yokken sırtına veya kucağına çocuk alarak namaza durmak.
35-) Zaruret yokken erkeğin ipek elbise ile namaz kılması. İpek seccade üzerinde ise namaz kılınabilir. Çünkü erkek için haram olan ipek giymektir. Kullanmak ise caizdir.
NAMAZDA MEKRUH OLMAYAN ŞEYLER
1-) Yanan muma, kandile, fenere karşı namaz kılmak mekruh değildir.2-) Üzerinde canlı sureti bulunan bir yaygıya (eğer suret ayak altında kalıyorsa) secde etmek mekruh değildir.
3-) Namazda yılan, akrep öldürmek mekruh olmaz. Ancak bu öldürüş amel-i kesiri gerektirir veya göğsü kıbleden çevirirse, namaz o zaman bozulur.
4-) Namaz kılanın önünde arkası dönük adam olması da mekruh değildir.
5-) Yüzünü çevirmeden göz ucuyla bakmakta bir beis yoktur. Evla olansa, onu da terk etmektir.
6-) Yer secde edilemeyecek halde ise, yatak üzerinde de namaz kılınabilir.
7-) Secdede alına yapışan çer çöp ve tozu, insanı rahatsız ve zihnen meşgul ederse, ter siler gibi silivermek de mekruh değildir.
